کنوانسیون مربوط به حمایت از افراد غیرنظامی در زمان جنگ، که بیشتر به‌عنوان کنوانسیون چهارم ژنو و به اختصار GCIV نامیده می‌شود، یکی از ۴ معاهده کنوانسیون ژنو است. این معاهده در آگوست ۱۹۴۹ (مرداد/شهریور ۱۳۲۸) تصویب شده و در اکتبر ۱۹۵۰ (مهر/آبان ۱۳۲۹) اجرایی شد.

درحالی که ۳ کنوانسیون نخست مربوط به نظامیان و افراد مسلح بود، کنوانسیون چهارم ژنو نخستین موردی بود که به حمایت‌های بشردوستانه از غیرنظامیان در یک منطقه جنگی پرداخت. در حال حاضر ۱۹۶ کشور عضو کنوانسیون ۱۹۴۹ ژنو هستند که شامل این معاهده و ۳ مورد دیگر می‌شود. 

براساس معاهده چهارم کنوانسیون ژنو، انتقال اجباری انفرادی یا دسته‌جمعی و همچنین تبعید افراد از یک سرزمین اشغالی به قلمرو قدرت اشغالگر یا هر کشور دیگر، اعم از اشغالی یا غیراشغالی، بدون توجه به انگیزه آنها ممنوع است. 

با این وجود، در صورتی که امنیت مردم یا دلایل نظامی ضروری اقتضا کند، قدرت اشغالگر ممکن است اقدام به تخلیه کامل یا جزئی یک منطقه کند. چنین تخلیه‌هایی ممکن است شامل جابه‌جایی افراد حفاظت‌شده به خارج از محدوده سرزمین اشغالی نباشد، مگر در مواردی که به دلایل مادی اجتناب از چنین جابه‌جایی غیرممکن باشد. افرادی که به این ترتیب تخلیه می‌شوند باید به محض پایان خصومت‌ها در منطقه مورد نظر به خانه‌های خود بازگردانده شوند.

قدرت اشغالگر که چنین انتقال یا تخلیه را انجام می‌دهد باید تا حد امکان اطمینان حاصل کند که محل اقامت مناسب برای میزبانی از افراد محافظت شده فراهم شده است، این جابه‌جایی‌ها در شرایط رضایت‌بخش بهداشتی، ایمنی و تغذیه انجام می‌شود و اعضای یک خانواده از هم جدا نمی‌شوند.

• بیشتر بخوانید:
• دیوان کیفری بین‌المللی چیست؟
• دیوان بین‌المللی دادگستری چقدر قدرت دارد؟

براساس این معاهده، طرف اشغالگر نباید افراد تحت حمایت را در منطقه‌ای که به‌ویژه در معرض خطر‌های جنگی قرار دارد بازداشت کند، مگر اینکه امنیت مردم یا دلایل نظامی ضروری ایجاب کند.

همچنین قدرت اشغالگر نباید بخش‌هایی از جمعیت غیرنظامی خود را به سرزمینی که اشغال کرده است اخراج یا منتقل کند.

کنوانسیون چهارم ژنو تنها به غیرنظامیان محافظت‌شده در سرزمین‌های اشغالی مربوط می‌شود، نه اثر‌های درگیری‌ها، مانند بمباران منطقه اشغالی. 

انتهای پیام/