مراسم بزرگداشت هفتادوپنجمین سالگرد تصویب کنوانسیون‌های ۱۹۴۹ ژنو، با حضور کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، ونسان کاسارد، رئیس نمایندگی کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در ایران، پیرحسین کولیوند، رئیس جمعیت هلال احمر و رئیس کمیته ملی حقوق بین‌المللی بشر دوستانه و احمدرضا پورخاقان، رئیس سازمان قضایی نیرو‌های مسلح و معاون رئیس قوه قضاییه در مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه برگزار شد.

غریب‌آبادی در این جلسه اظهار کرد: مایلم در ابتدا مراتب خرسندی و افتخار خود را از حضور در آیین بزرگداشت ۷۵ اُمین سالگرد تصویب کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو که میراث گرانبهای بشریت است، ابراز کنم؛ امروز در اینجا گرد آمده‌ایم تا هفتادوپنجمین سالگرد تصویب کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو را گرامی بداریم؛ این کنوانسیون‌ها نه‌تنها پایه‌گذار حقوق بین‌الملل بشردوستانه، هستند بلکه در طول این سال‌ها در برخی موارد نقشی اساسی در کاهش رنج و درد انسان‌ها در زمان جنگ‌ها و بحران‌های انسانی هم ایفا کرده‌اند.

وی در ادامه با بیان اینکه جنگ به‌عنوان یک پدیده شوم تاریخی به قدمت آفرینش انسان دارد، اظهار کرد: در این میان حقوق جنگ یا حقوق مخاصمات مسلحانه ازجمله مباحث و موضوع‌هایی است که از آغاز شکل‌گیری حقوق بین‌الملل مورد بحث و بررسی قرار گرفته تا این پدیده تلخ را با موازین اخلاقی و انسانی منطبق کند؛ حقوق بشردوستانه با قبول واقعیت این پدیده مخرب به منظور کاهش آلام و احترام به کرامت انسان‌ها، حمایت از غیرنظامیان جلوگیری از تخریب اموال محدود کردن آثار ناشی از جنگ و پیگرد، محاکمه و کیفر جنایت‌کاران جنگی نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای در کنترل و هدایت مخاصمات مسلحانه دارد.

جامعه بین‌الملل امروز با عدم پایبندی طرفین درگیر به قواعد بین‌المللی، بشر دوستانه مواجه است

معاون وزیر امور خارجه ادامه داد: گزارش‌های سالانه سازمان ملل در مورد حفاظت از غیرنظامیان نشان می‌دهد که درگیری‌های مسلحانه همچنان با تعداد بالای مرگ‌ومیر، غیرنظامیان، مجروحان افراد آواره ناپدید شدن و همچنین تخریب و ویران شدن، خانه‌ها، مدرسه‌ها، بیمارستان‌ها و آسیب به زیرساخت‌های غیرنظامی همراه بوده است؛ حفاظت از غیرنظامیان نیازمند رویکردی جامع برای پیش‌بینی و کاهش چنین خطرها و رنج‌هایی است؛ تمام تلاش‌ها باید در راستای اطمینان از رعایت قوانین بین‌المللی بشردوستانه صورت گیرد و اینکه غیرنظامیان و اهداف غیرنظامی بدون توجه به صحنه جنگ مورد حفاظت قرار می‌گیرند؛ سازمان ملل در وادار ساختن طرف‌های درگیری به پایبندی به تعهدهای خود و احترام به حقوق بین‌الملل بشردوستانه دارای نقشی حیاتی است؛ علاوه بر این دولت‌ها باید برای اطمینان از رعایت حقوق بین‌الملل بشردوستانه اقدام‌های بیشتری انجام دهند؛ کنوانسیون‌های ۱۹۴۹ ژنو و پروتکل‌های الحاقی سنگ‌بنای چارچوب‌های حقوقی برای حفاظت از غیرنظامیان و کسانی که در منازعات مسلحانه شرکت نمی‌کنند، هستند.

وی با اشاره به اینکه کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو در حقیقت پاسخی به نیاز‌های بشری در شرایط بحرانی جنگ‌ها و درگیری‌ها بودند، تاکید کرد: این کنوانسیون‌ها که به منظور حفظ کرامت انسانی در برابر خشونت‌های جنگی طراحی شدند، به کشور‌های امضاکننده این امکان را می‌دهد که اصول بنیادین حقوق بشر را حتی در پیچیده‌ترین شرایط مورد تاکید قرار دهند.

معاون حقوقی و بین‌المللی وزیر امور خارجه در ادامه بیان کرد: علاوه بر این موارد دیوان بین‌المللی دادگستری در نظر مشورتی خود در سال ۱۹۹۶ در مورد قانونی بودن تهدید یا استفاده از سلاح‌های هسته‌ای بر دو اصل اساسی حقوق بین‌الملل بشردوستانه یعنی تمایز بین نظامیان و غیرنظامیان و ممنوعیت رنج‌های غیرضروری تاکید کرده است. دیوان به صراحت اعلام کرده است که کشور‌ها هرگز نباید غیر نظامیان را هدف حملات قرار دهند و در نتیجه هرگز نباید از سلاح‌هایی استفاده کنند که قادر به تشخیص اهداف غیر نظامی و نظامی نیستند. به رغم الزام آور بودن قواعد بین‌المللی، بشر دوستانه چالش جدی که جامعه بین‌الملل امروزه با آن مواجه است عدم پایبندی طرفین درگیر به این قواعد است.

• بیشتر بخوانید:
• کنفرانس کشور‌های عضو کنوانسیون سلاح‌های شیمیایی؛ اهداف و چشم‎انداز
• مراسم گرامیداشت هفتادوپنجمین سالگرد تصویب کنوانسیون‌های ژنو برگزار شد

سازوکار‌های نظارتی بر نقض حقوق بشر باید تقویت شوند

غریب‌آبادی یادآوری کرد: جمهوری اسلامی ایران همواره به اصول انسانی و بشردوستانه پایبند بوده و بر این باور است که هرگونه نقض این اصول نه تنها به حقوق انسان‌ها آسیب می‌زند، بلکه بر امنیت و ثبات جهانی نیز تاثیر منفی می‌گذارد در این سال‌ها ما شاهد بحران‌های انسانی متعددی در نقاط مختلف جهان بوده‌ایم که در بسیاری از این موارد نقض آشکار و بی‌رحمانه اصول حقوق بشردوستانه ازجمله در برابر غیرنظامیان و افرادی که تحت تاثیر جنگ‌ها و درگیری‌ها قرار می‌گیرند، مشاهده شده است؛ ما معتقدیم که اجرای کامل این کنوانسیون‌ها نه‌تنها نیازمند اراده سیاسی کشور‌های عضو است، بلکه نیازمند تقویت سازوکار‌های نظارتی و همچنین پاسخگویی به موارد نقض حقوق بشر در سطح جهانی است.

وی همچنین گفت: برای تکیه بر تلاش‌های فوق و اجرای بهتر مفاد کنوانسیون‌های ژنو، ۱۹۴۹، مایلم به اطلاع برسانم که یک کارگروه ویژه در قوه قضاییه ایران برای تهیه پیش‌نویس قانون جدید با هدف جرم‌انگاری شنیع‌ترین جنایت‌های بین‌المللی ازجمله جنایت‌های جنگی تشکیل شده است؛ اعضای کارگروه مذکور شامل قضات عالی‌رتبه دادستان‌ها و کلا اساتید برجسته دانشگاه و همچنین نمایندگان وزارت امور خارجه و دادگستری هستند؛ پس از نهایی شدن این لایحه توسط هیئت وزیران برای تصویب به مجلس شورای اسلامی تقدیم می‌شود.

معاون وزیر خارجه ادامه داد: مایه تاسف و نگرانی است که در منطقه غرب آسیا از جمله در سرزمین‌های اشغالی فلسطین اجرای قوانین بین‌المللی بشر دوستانه به‌شدت نقض می‌شود؛ جدی‌ترین نقض حقوق بین‌الملل بشر دوستانه سیاست‌ها و اعمال سیستماتیک ضدانسانی و نژادپرستانه رژیم اسرائیل در اراضی اشغالی فلسطین است؛ نسل‌کشی، ایجاد قحطی، کشتار وسیع غیرنظامیان ازجمله کودکان، زنان و سالخوردگان نابودی بیمارستان‌ها و سیستم بهداشت و درمان حمله به مساجد، کلیساها، تخریب عامدانه مراکز تاریخی و فرهنگی، حمله علیه کارمندان بین‌المللی و خبرنگاران، تخریب منازل مسکونی از بین بردن مزارع، کوچ اجباری و دسته جمعی مردم فلسطین، تداوم تجاوز و غصب سرزمین‌های فلسطین از طریق شهرک‌سازی تنها بخشی از جنایت‌هایی است که علیه ملت فلسطین ارتکاب یافته است.

وی افزود: بی‌تفاوتی در مقابل این جنایت‌ها بی‌تفاوتی در مقابل بشریت و کرامت و تمامیت روحی و جسمانی اوست؛ این بی‌تفاوتی باعث خواهد شد که مبانی حقوق بین‌الملل بشردوستانه که اخلاقی‌ترین و انسانی‌ترین مقررات حیات بین‌المللی هستند، سست و لرزان و باعث شود که جنایت‌کاران دیگر آن را به‌عنوان مجوزی تلقی کنند تا در آینده هرگونه جنایتی علیه انسان‌های بی‌گناه را روا بدانند؛ تمام موارد فوق بدون توجه به این واقعیت است که رژیم اشغالگر اسرائیل طی دهه‌ها تعهدات خود به‌عنوان یک قدرت اشغالگر را که در کنوانسیون چهارم ژنو ذکر شده، آشکارا نقض کرده است؛ این امر توسط نهاد‌های مختلف سازمان ملل ازجمله ارگان قضایی اصلی آن، دیوان بین‌المللی دادگستری، در نظر مشورتی دیوار حائل در سال ۲۰۰۴ و همچنین آخرین نظر مشورتی آن در ۱۹ جولای ۲۰۲۴ در مورد پیامد‌های قانونی ناشی از سیاست‌ها و اقدام‌های اسرائیل در اراضی اشغالی فلسطین تایید شده است.

استاندارد‌های دوگانه غرب در زمینه حقوق بشر واضح و آشکار است

غریب‌آبادی عنوان کرد: جهان در حال حاضر با چالش‌ها و تنش‌های، متعدد درهم پیچیده و ظاهرا مزمنی مواجه است که تلاش‌های معدود و حرکت‌های محدود صورت گرفته برای حل‌وفصل آن‌ها ناکافی است، زیرا عوامل ایجادکننده این بحران‌ها با سرعت بیشتری عمل می‌کنند و پیش می‌روند، گرسنگی، قحطی آوارگی تغییرات اقلیمی و بلایای طبیعی مانند سیل، جنگ، جابجایی‌های اجباری مهاجرت و پناهجویی، درگیری‌های مسلحانه و … بحران‌هایی هستند که به نظر می‌رسد جهان را در کنترل خویش درآورده‌اند؛ این بحران‌ها که دومینو وار در مناطق مختلف جهان در حال رخ دادن هستند، حلقه‌های بهم پیوسته یک زنجیره تهدیدکننده زندگی انسان‌ها محسوب می‌شوند.

وی اظهار کرد: برخی کشور‌ها که در موضوعات مختلف مدعی صاحب سبک هستند برای پیشبرد برنامه‌های خود در زمینه‌های مختلف به استاندارد‌های دوگانه‌ای دست می‌زنند که بی‌ثباتی جهانی و نقض گسترده حقوق مردم را به دنبال دارد؛ این استاندارد‌های دوگانه در همه زمینه‌ها قابل مشاهده هستند، اما در زمینه حقوق بشر و حقوق بشردوستانه وضوح آشکارتری دارند.

معاون وزیر امور خارجه در پایان گفت: ضمن گرامیداشت این سالگرد مهم به این نکته نیز باید توجه داشته باشیم که تمامی اعضای کنوانسیون‌ها باید به تعهدهای خود پایبند باشند و در برابر نقض‌های آشکار این اصول نه‌تنها سکوت نکنند، بلکه با همکاری‌های مشترک و استفاده از ابزار‌های دیپلماتیک و قانونی از حقوق انسان‌ها در برابر جنگ‌ها و خصومت‌ها حمایت کنند؛ همچنین از تمامی اعضا خواستاریم که با عزم راسخ، همبستگی و همکاری بیشتر گام‌های موثرتری در جهت تضمین رعایت حقوق بشردوستانه بردارند و به حفظ کرامت انسانی در تمامی سطوح اهتمام ورزند؛ ما مسئولیت داریم اطمینان حاصل کنیم که هیچ فردی در جنگ‌ها و بحران‌ها از حقوق بنیادین خود محروم نخواهد شد و مرتکبان در قبال اعمال خود پاسخگو باشند.

انتهای پیام/