استفاده از گاز طبیعی و انواع گازهای صنعتی امروزه بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی ما شده است. هرچند این منابع ارزشمند آسایش و رفاه ما را تأمین می‌کنند، اما بی‌توجهی به رعایت نکات ایمنی در استفاده از آن‌ها می‌تواند باعث بروز حوادث ناگواری مانند انفجارهای شدید، آتش‌سوزی‌های ویرانگر یا مسمومیت‌های خطرناک شود. به همین دلیل است که استفاده از دتکتورهای گازی (Gas Detectors) به عنوان تجهیزات ایمنی ضروری، در منازل، اماکن تجاری و صنعتی به‌شدت مورد تأکید قرار می‌گیرد.

دتکتور گاز چیست؟

دتکتور گاز دستگاهی هوشمند و دقیق است که می‌تواند به سرعت و با دقت بالا وجود گازهای خطرناک در محیط را شناسایی کند و پیش از آنکه حادثه‌ای رخ دهد، هشدارهای لازم را صادر کند. برای مثال، دتکتور گاز متان CH4 با حساسیت بالا قادر است حتی کوچک‌ترین نشت گاز طبیعی و شهری را تشخیص داده و در همان لحظات اولیه، هشدار دهد تا از بروز حوادث جانی و مالی جلوگیری شود.

چرا استفاده از دتکتور گاز ضروری است؟

اولویت اصلی استفاده از دتکتورهای گاز، حفظ جان انسان‌ها و حفاظت از دارایی‌ها است. این دستگاه‌ها با شناسایی زودهنگام گازهای قابل اشتعال و سمی، احتمال وقوع انفجار، مسمومیت‌های خطرناک و آتش‌سوزی‌ها را به‌شدت کاهش می‌دهند. دتکتورها همچنین قابلیت اتصال به سیستم‌های هوشمند و هشدار مرکزی را دارند و می‌توانند به صورت خودکار پیام‌های هشدار فوری را به تلفن همراه کاربران یا مراکز امدادی ارسال کنند.

نمونه‌ای عالی از تکنولوژی مدرن دتکتور گاز هیدروژن (H2) با دقت و حساسیت فوق‌العاده، نقش یک نگهبان 24 ساعته و همیشه آماده را ایفا می‌کند. این دستگاه پیشرفته، که نمادی از HSE نوین در صنایع است، قادر است حضور هیدروژن در هوا را به سرعت تشخیص داده و هشدار لازم را برای پیشگیری از خطرات انفجار صادر کند.

انواع دتکتورهای گازی و کاربرد آن‌ها

دتکتورهای گازی بر اساس معیارهای مختلف به دسته‌بندی‌های متفاوتی تقسیم می‌شوند:

۱. دسته‌بندی بر اساس نوع گاز شناسایی‌شده

• دتکتور گازهای قابل اشتعال: این نوع دتکتورها برای شناسایی گازهایی مانند متان، پروپان، بوتان و انواع گازهای شهری (CNG، LPG) طراحی شده‌اند و در خانه‌ها، صنایع نفت و گاز و پتروشیمی کاربرد گسترده دارند.
• دتکتور گازهای سمی: برای تشخیص گازهایی که می‌توانند باعث مسمومیت‌های شدید شوند مانند مونوکسید کربن (CO)، سولفید هیدروژن (H₂S) و آمونیاک (NH₃) به کار می‌روند.
• دتکتور سطح اکسیژن: برای نظارت بر میزان اکسیژن در محیط‌هایی مثل معادن، تونل‌ها و فضاهای بسته که نیازمند حفظ سطح اکسیژن مناسب هستند، استفاده می‌شوند.

۲. دسته‌بندی بر اساس فناوری سنسور

• سنسور کاتالیتیک: این نوع سنسور برای شناسایی دقیق گازهای قابل اشتعال استفاده می‌شود و در محیط‌های صنعتی و خانگی کاربرد فراوان دارد.
• سنسور الکتروشیمیایی: برای تشخیص گازهای بسیار سمی و خطرناک طراحی شده‌اند و در آزمایشگاه‌ها و صنایع دارویی بسیار مؤثرند.
• سنسور مادون قرمز (IR): یکی از دقیق‌ترین انواع سنسورهاست که قادر است گازها را در محیط‌های پیچیده صنعتی به سرعت و با خطای بسیار کم تشخیص دهد.
• سنسور نیمه‌هادی (MOS): دارای حساسیت بسیار بالا در تشخیص انواع گازها بوده و بیشتر برای کاربردهای عمومی و نیمه‌صنعتی مناسب است.

۳. دسته‌بندی بر اساس نوع کاربری

• دتکتور گاز ثابت: این نوع دتکتورها به صورت دائمی در ساختمان‌های مسکونی، اداری و تجاری و همچنین در صنایع بزرگ و انبارها نصب می‌شوند.
• دتکتور گاز قابل حمل (پرتابل): این مدل‌ها برای استفاده توسط پرسنل صنایع پتروشیمی، معدنکاران و تکنسین‌هایی که در مکان‌های پرخطر فعالیت می‌کنند، طراحی شده‌اند.

۴. دسته‌بندی بر اساس سیستم هشدار

• دتکتورهای متعارف: این مدل‌ها ساده بوده و تنها قادر به اعلام هشدار عمومی هستند و مناسب مکان‌های کوچک مانند خانه‌ها یا کارگاه‌های کوچک هستند.
• دتکتورهای آدرس‌پذیر: مدل‌های هوشمندی هستند که مکان دقیق نشت گاز را مشخص کرده و در صنایع بزرگ، مجتمع‌های مسکونی چندطبقه و ساختمان‌های هوشمند کاربرد فراوان دارند.

نکات مهم هنگام انتخاب و نصب دتکتور گاز

• نوع گاز موردنظر را با دقت بررسی کنید.
• به متراژ و شرایط محیط دقت داشته باشید.
• فناوری مناسب سنسور را بر اساس حساسیت محیط انتخاب کنید.
• به سازگاری دتکتور با سیستم‌های اعلام حریق و هوشمندسازی ساختمان توجه کنید.

نحوه انتخاب دتکتور گاز مناسب

برای انتخاب بهترین دتکتور گاز، موارد زیر را به دقت بررسی کنید:

۱. تعیین نوع گاز: مشخص کنید دقیقاً چه نوع گازی ممکن است در محیط نشت کند. ۲. اندازه و شرایط محیط: برای محیط‌های کوچک، دتکتور متعارف ثابت و برای مکان‌های وسیع و پیچیده، دتکتور آدرس‌پذیر یا صنعتی را انتخاب کنید. ۳. دقت و سرعت تشخیص: اگر دقت بسیار بالا لازم است، از سنسورهای الکتروشیمیایی و مادون قرمز استفاده کنید. ۴. امکانات جانبی: مانند هشدار صوتی و تصویری، اتصال به سیستم هوشمند، ارسال پیامک هشدار و اتصال به شیر برقی گاز.

قیمت دتکتور گاز

قیمت دستگاه‌های دتکتور گازی به تکنولوژی به‌کاررفته، برند، دقت سنسورها و ویژگی‌های جانبی بستگی دارد. معمولاً مدل‌های خانگی و متعارف مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند، درحالی‌که مدل‌های صنعتی، آدرس‌پذیر و دارای سنسورهای پیشرفته، هزینه بالاتری دارند. توجه داشته باشید که این هزینه‌ها نسبت به ایمنی و جلوگیری از حوادث ناگوار بسیار ناچیز هستند.

نکات کلیدی نصب و استفاده از دتکتورها

• گازهای سبک مانند متان و گاز شهری به سمت بالا حرکت می‌کنند، پس دتکتورها باید در نزدیکی سقف نصب شوند.
• گازهای سنگین مثل پروپان و بوتان به سمت پایین می‌روند و باید دتکتور نزدیک زمین نصب شود.
• از سالم بودن دستگاه به‌صورت دوره‌ای با تست‌های منظم مطمئن شوید.
• از نصب دتکتور در نزدیکی دستگاه‌های تهویه یا جریان هوای شدید خودداری کنید.

دتکتور شعله چیست؟

یکی از حیاتی‌ترین و حساس‌ترین نگرانی‌ها در محیط‌های صنعتی، خطر آتش‌سوزی است. وقوع حریق حتی به میزان کم و در زمان کوتاه می‌تواند خسارات جانی و مالی سنگینی به همراه داشته باشد؛ بنابراین تشخیص زودهنگام شعله‌های اولیه آتش می‌تواند عاملی حیاتی برای حفظ ایمنی انسان‌ها و دارایی‌ها باشد. دتکتور شعله (Flame Detector) دستگاهی است که به عنوان خط مقدم در برابر آتش‌سوزی‌های ناگهانی و خطرناک عمل می‌کند.

دتکتور شعله، دستگاهی تخصصی است که امواج نوری خاص ساطع‌شده از شعله آتش را در سریع‌ترین زمان ممکن شناسایی می‌کند. هنگام وقوع آتش، علاوه بر دود و گرما، امواج خاصی مانند اشعه ماوراءبنفش (UV) و مادون قرمز (IR) از شعله‌ها منتشر می‌شود که توسط این دستگاه‌ها تشخیص داده شده و به سرعت به سیستم‌های هشدار و اطفای حریق منتقل می‌شوند.

چرا استفاده از دتکتور شعله اهمیت دارد؟ دتکتورهای معمولی دود و حرارت برای تشخیص آتش در فضاهای بسته طراحی شده‌اند و عموماً به سطح مشخصی از دود یا حرارت نیاز دارند تا فعال شوند. اما در محیط‌های وسیع و روباز مانند پالایشگاه‌ها، انبارهای بزرگ مواد قابل اشتعال، یا سوله‌هایی با سقف‌های بلند، نیازمند سیستمی هستیم که بلافاصله و در مراحل اولیه تشکیل شعله واکنش نشان دهد. دتکتور شعله دقیقاً برای پاسخ به همین نیاز طراحی شده است.

انواع دتکتور شعله از نظر فناوری سنسور

1. دتکتور شعله UV (فرابنفش) این مدل دتکتورها، با سرعت بالا اشعه فرابنفش ساطع‌شده از شعله‌ها را تشخیص می‌دهند و برای صنایعی مانند پتروشیمی، دارویی، و محیط‌هایی با مواد شیمیایی بسیار مناسب‌اند. با این حال، احتمال هشدار کاذب در حضور نور طبیعی خورشید یا فرآیندهای جوشکاری وجود دارد.
2. دتکتور شعله IR (مادون قرمز) این دتکتور از سنسور مادون قرمز برای تشخیص آتش استفاده کرده و برای محیط‌هایی که شعله‌های مادون قرمز تولید می‌کنند، مانند صنایع فلزی، نیروگاه‌ها و انبارهای سوخت بسیار مناسب است. در مقابل، محیط‌هایی با حرارت شدید ممکن است موجب کاهش دقت آن شوند.
3. دتکتور شعله ترکیبی UV/IR این مدل ترکیبی از دو فناوری مادون قرمز و فرابنفش را استفاده کرده و بدین ترتیب احتمال هشدار کاذب به شدت کاهش می‌یابد. کاربرد این دتکتورها در صنایع شیمیایی، پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها بسیار رایج است و از محبوبیت بالایی برخوردارند.
4. دتکتور شعله IR3 (سه‌گانه مادون قرمز) این نوع دتکتور با استفاده از سه سنسور مختلف مادون قرمز، از دقت و برد بسیار بیشتری برخوردار است و برای شرایط محیطی خاص و چالش‌برانگیز مانند سکوهای نفتی، صنایع هوایی و کارخانه‌های بزرگ پتروشیمی بهینه شده است.

دتکتور شعله آدرس‌پذیر یا متعارف؟

دتکتور شعله آدرس‌پذیر: این دتکتورها دارای آدرس مخصوص در سیستم‌های هوشمند اعلام حریق هستند و در هنگام وقوع حادثه، دقیقاً نقطه آتش‌سوزی را مشخص می‌کنند. به همین دلیل در کارخانه‌های بزرگ، ساختمان‌های چندطبقه و مراکز صنعتی بزرگ بسیار مفیدند.

دتکتور شعله متعارف: این نوع دتکتور به صورت کلی تنها ناحیه یا منطقه وقوع حریق را مشخص می‌کند و جزئیات دقیقی ارائه نمی‌دهد. این مدل‌ها برای محیط‌های کوچک‌تر و با بودجه محدود مناسب‌تر هستند.

راهنمای جامع خرید دتکتور شعله

برای خرید دتکتور شعله به موارد زیر توجه کنید:

۱. نوع مواد در معرض اشتعال بررسی کنید که موادی مانند مایعات قابل اشتعال، گازها یا مواد جامد در محیط شما وجود دارند و متناسب با آن، نوع مناسب دتکتور را انتخاب کنید.

۲. فاصله پوشش دتکتور دتکتورها دارای برد تشخیص متفاوتی هستند. برای محیط‌های باز و وسیع، دتکتورهایی با برد تشخیص بیش از 40 متر مناسب‌ترند.

۳. سرعت واکنش دستگاه برخی دتکتورها توانایی دارند کمتر از یک ثانیه پس از تشخیص شعله هشدار دهند. این ویژگی در جلوگیری از گسترش سریع آتش بسیار مهم است.

۳. مقاومت در شرایط محیطی مقاومت دستگاه در برابر گردوغبار، رطوبت، دماهای شدید و لرزش‌ها را بررسی کنید و دستگاهی متناسب با شرایط محیط خود انتخاب نمایید.

۴. سازگاری با سیستم‌های ایمنی موجود اطمینان حاصل کنید که دتکتور موردنظر قابلیت اتصال به سیستم اعلام حریق و اطفاء حریق فعلی شما را دارد.

نکات نصب و نگهداری دتکتورهای شعله

• دتکتورها باید در ارتفاع مناسب نصب شده و زاویه دیدشان به گونه‌ای باشد که پوشش کامل ناحیه خطر را داشته باشند.
• دستگاه‌ها را دور از منابع نور شدید یا حرارت زیاد نصب کنید تا از آلارم کاذب جلوگیری شود.
• به صورت منظم (حداقل هر ۶ ماه) دتکتورها را بررسی کرده و حسگر آن‌ها را تمیز کنید.

قیمت دتکتورها بسته به فناوری سنسور، قابلیت‌های جانبی مانند اتصال به سیستم اعلام حریق هوشمند و کیفیت ساخت متغیر است. به طور کلی دتکتورهای پیشرفته‌تر مانند مدل‌های ترکیبی UV/IR و IR3 با توجه به فناوری‌های پیچیده‌تر و قابلیت‌های بیشتر، هزینه بالاتری خواهند داشت.

ابزار دقیق صنعتی: سطح سنج و دتکتور تشخیص گاز

شرکت پروسنس (Prosense): پیشتاز صنعت تشخیص گازهای خطرناک

امروزه افزایش امنیت محیط‌های صنعتی و خانگی در برابر نشت گازهای خطرناک، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. شرکت پروسنس (Prosense) با بهره‌گیری از فناوری‌های مدرن و استانداردهای معتبر بین‌المللی، گامی بلند در جهت حفظ ایمنی و پیشگیری از حوادث خطرناک برداشته است. این شرکت ترکیه‌ای با تولید دتکتورهای گازی متنوع و پنل‌های کنترلی پیشرفته، پاسخگوی نیازهای مختلف صنعتی، تجاری و حتی خانگی می‌باشد.

محصولات پروسنس را می‌توان به دو دسته اساسی تقسیم کرد:

1. دتکتورهای گازی (Gas Detectors) این تجهیزات به‌طور ویژه برای تشخیص سریع و دقیق گازهای سمی، قابل اشتعال و انفجاری طراحی شده‌اند. دتکتورهای ثابت (Fixed Gas Detectors) پروسنس با فناوری‌های متنوعی مانند سنسورهای کاتالیتیک، الکتروشیمیایی، مادون قرمز و نیمه‌هادی به بازار عرضه می‌شوند.
2. کنترل پنل‌های گازی (Gas Control Panels) این پنل‌ها به‌عنوان مغز متفکر سیستم‌های تشخیص گاز، سیگنال‌های دریافتی از دتکتورها را پردازش کرده و بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، اقدامات حفاظتی نظیر ارسال هشدار، بستن شیرهای اتوماتیک گاز و فعال کردن سیستم‌های تهویه و اطفاء حریق را انجام می‌دهند.

سری‌های دتکتور گاز پروسنس و ویژگی‌های آن‌ها

سری PE: اقتصادی، کاربردی و بادوام دتکتورهای سری PE برای کاربرانی طراحی شده‌اند که به دنبال یک راهکار اقتصادی و در عین حال مطمئن هستند. استفاده از حسگرهای کاتالیتیک در این سری باعث شده است تا توانایی تشخیص گازهایی نظیر متان، پروپان، بوتان، گاز مایعLPG و هیدروژن با دقتی بالا فراهم گردد. نصب آسان و عملکرد پایدار این سری را به انتخابی محبوب در صنایع مختلف تبدیل کرده است. یکی از محبوب‌ترین مدل‌ها در این سری، دتکتور گاز هیدروژن PE-3612 است. آداک فرایند سپهر نمایندگی رسمی و انحصاری پروسنس در ایران.

سری P: پیشرفته و حساس دتکتورهای سری P برای محیط‌های بسیار حساس و پرخطر تولید شده‌اند که نیازمند دقت بسیار بالا در تشخیص گاز هستند. این دتکتورها از فناوری‌های نوینی نظیر سنسورهای الکتروشیمیایی و مادون قرمز بهره می‌برند و می‌توانند گازهای خطرناک را حتی در غلظت‌های بسیار پایین (سطح ppm) شناسایی کنند. از مدل‌های مطرح این سری می‌توان به دتکتور گاز آمونیاک و کلر اشاره کرد که در صنایع دارویی، آزمایشگاه‌ها و صنایع شیمیایی بسیار پرکاربرد هستند.

سری PQ: مقاومت بی‌نظیر در محیط‌های دشوار دتکتورهای سری PQ به‌طور اختصاصی برای استفاده در محیط‌های سخت و دشوار صنعتی طراحی شده‌اند. این دتکتورها با داشتن بدنه‌ای فوق‌العاده مقاوم، در برابر ضربه، گردوغبار، رطوبت شدید و مواد شیمیایی مقاومت بی‌نظیری دارند. وجود نمایشگر دیجیتال برای نشان دادن میزان غلظت گاز، هشدارهای صوتی و نوری و خروجی‌های متنوع باعث شده است تا این دتکتورها به انتخاب اول در صنایعی مانند نفت، گاز، پتروشیمی و معادن تبدیل شوند.

دتکتورهای سری PC3: تخصصی در تشخیص گازهای سمی دتکتورهای سری PC3 از سنسورهای الکتروشیمیایی بسیار پیشرفته استفاده می‌کنند و به‌طور خاص برای تشخیص دقیق گازهای خطرناک و سمی نظیر اکسید اتیلن، کلر، دی‌اکسید نیتروژن و نیتریک اکسید طراحی شده‌اند.

دتکتور سری PE-Kayo: طراحی هوشمند برای ایستگاه‌های سوخت این مدل از دتکتور پروسنس دارای سنسورهای ضربه بوده و برای استفاده در ایستگاه‌های سوخت و محیط‌هایی که نیاز به واکنش سریع دارند مناسب است. این دتکتورها در صورت بروز نشتی گاز، بلافاصله اقدامات حفاظتی را فعال می‌کنند.

کنترل پنل‌های گازی پروسنس

پنل‌های کنترلی آنالوگ مدل‌های SDP4 و SDP8 برای کنترل تعداد محدود دتکتورها طراحی شده و برای محیط‌های کوچک و متوسط بسیار مناسب هستند. پنل‌های کنترلی دیجیتال این پنل‌ها شامل مدل‌های SDPX008 تا SDPX128 بوده و قادرند تا 128 ورودی از دتکتورها را به‌صورت همزمان کنترل و پایش کنند. این پنل‌ها با ارائه امکانات پیشرفته نظیر مانیتورینگ آنلاین، ذخیره‌سازی داده‌ها و کنترل از راه دور، برای صنایع بزرگ و پیشرفته انتخابی ایده‌آل محسوب می‌شوند.

رشد صنایع ایران با سنسورهای الکترونیکی و ابزار دقیق

کاربردهای گسترده محصولات پروسنس

• صنایع نفت و گاز
• صنایع پتروشیمی و پالایشگاه‌ها
• معادن و صنایع معدنی
• کارخانه‌های تولید مواد شیمیایی
• نیروگاه‌ها
• تصفیه‌خانه‌های آب و فاضلاب
• پارکینگ‌ها و تونل‌های شهری
• ساختمان‌های اداری، تجاری و مسکونی
• ایستگاه‌های سوخت و پمپ‌بنزین‌ها
• سردخانه‌ها و انبارهای نگهداری مواد غذایی
• آزمایشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی

قیمت دتکتورهای گازی پروسنس با توجه به تکنولوژی به‌کاررفته، نوع سنسورها، قابلیت‌ها و استانداردهای حفاظتی متغیر است. با این حال، با توجه به کیفیت ساخت بالا، عمر طولانی و قابلیت اطمینان این محصولات، قیمت آن‌ها در مقایسه با برندهای مشابه موجود در بازار کاملاً رقابتی است. برای کسب اطلاع دقیق از قیمت‌ها و دریافت مشاوره تخصصی در خصوص انتخاب بهترین مدل متناسب با نیاز خود، می‌توانید با کارشناسان آداک فرایند سپهر در ارتباط باشید.