دیوان بین‌المللی دادگستری ICJ در سال ۲۰۲۴ احکام، نظر‌های مشورتی و دستور‌های متعددی در موضوع‌ها و پرونده‌های مختلف صادر کرد و تصمیم‌گیری درباره برخی از موارد و موضوع‌ها را به زمانی دیگر موکول کرد؛ با وجود این، فعالیت‌های دیوان در موضوع‌های مربوط به مناقشه فلسطین را می‌توان مهم‌ترین موارد از میان ۲۸ نظر مشورتی، دستور و حکم صادرشده در سال گذشته میلادی خواند.

مهم‌ترین احکام، نظر‌های مشورتی و دستور‌های دیوان بین‌المللی دادگستری در سال ۲۰۲۴ به شرح زیر هستند:

۱) دیوان بین‌المللی دادگستری در ۲۳ دسامبر ۲۰۲۴ (۳ دی ۱۴۰۳) درخواست مجمع عمومی سازمان ملل برای ارائه نظر مشورتی دیوان براساس اولویت و نهایت فوریت درباره «تعهد‌های اسرائیل در رابطه با حضور و فعالیت‌های سازمان ملل و دیگر سازمان‌های بین‌المللی و دولت‌های ثالث در سرزمین فلسطین اشغالی و در ارتباط با سرزمین‌های اشغالی فلسطین» دریافت کرد.

دیوان پس از دریافت این درخواست از سازمان ملل، کشور‌های عضو آن و فلسطین به‌عنوان عضو ناظر سازمان ملل خواست تا اطلاعاتی درباره موضوع یادشده که احتمالا می‌توانند به ارائه نظر مشورتی دیوان کمک کند، تا تاریخ ۲۸ فوریه ۲۰۲۵ (۱۰ اسفند ۱۴۰۳) به دیوان بین‌المللی دادگستری ارائه کنند.

۲) دیوان بین‌المللی دادگستری در ۲۱ نوامبر ۲۰۲۴ (اول آذر ۱۴۰۳) درباره پرونده شکایت گامبیا علیه میانمار در موضوع «اعمال کنوانسیون پیشگیری و مجازات جنایت نسل‌کشی»، ۳۰ دسامبر (۱۰ دی ۱۴۰۳) را به‌عنوان فرصت نهایی پاسخ مجدد میانمار تمدید کرد؛ دیوان بین‌المللی دادگستری تصریح کرد که تصمیم خود را برای ادامه پرونده پس از دریافت این پاسخ در زمان مقتضی اعلام می‌کند.

۳) دیوان بین‌المللی دادگستری در ۱۹ جولای ۲۰۲۴ (۲۹ تیر ۱۴۰۳) در پرونده شکایت نیکاراگوئه علیه آلمان با عنوان «ادعای نقض برخی تعهد‌های بین‌المللی در رابطه با اراضی اشغالی فلسطین»، پس از تشکیل جلسه میان رئیس دیوان بین‌المللی دادگستری با طرفین دعوا و درخواست نیکاراگوئه و آلمان درباره داشتن فرصت ۱۲ ماهه برای آماده‌سازی مطالب خود، تاریخ‌های زیر را اعلام کرد.

نیکاراگوئه باید در ۲۱ جولای ۲۰۲۵ (۳۰ تیر ۱۴۰۴) مطالب مورد نظر خود را ارائه کند؛ فرصت تعیین‌شده برای آلمان هم ۲۱ جولای ۲۰۲۶ (۳۰ تیر ۱۴۰۵) اعلام شد؛ دیوان پس از دریافت این مطالب در زمان مقتضی درباره دیگر مرحله‌های پرونده تصمیم‌گیری خواهد کرد.

۴) دیوان بین‌المللی دادگستری در ۱۹ جولای ۲۰۲۴ (۲۹ تیر ۱۴۰۳) نظر مشورتی خود را در پرونده «پیامد‌های حقوقی ناشی از سیاست‌ها و عملکرد اسرائیل در سرزمین‌های اشغالی فلسطین ازجمله قدس شرقی» درخواست‌شده ازسوی مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۲۰۲۲، اعلام کرد.

بیش از ۵۰ کشور در ماه فوریه (بهمن/اسفند ۱۴۰۲) دیدگاه‌های خود را در برابر دیوان ارائه کردند و نمایندگان فلسطینی از دیوان خواستند تا حکم دهد که رژیم صهیونیستی باید از تمام مناطق اشغالی عقب‌نشینی کرده و شهرک‌های غیرقانونی را از بین ببرد.

بیشتر کشور‌های شرکت‌کننده از دیوان بین‌المللی دادگستری خواسته بود که دستور خروج بی‌قیدوشرط نظامیان رژیم صهیونیستی را از سرزمین‌های فلسطین صادر نکند؛ بهانه آمریکا این بود که دیوان نباید هیچ تصمیمی صادر کند که بتواند به مذاکرات برای راه‌حل ۲ کشوری در مورد اصل «زمین در برابر صلح» لطمه بزند.

یافته‌های هیئت متشکل از ۱۵ قاضی دیوان بین‌المللی دادگستری در نظر مشورتی یادشده تاکید کرد که «شهرک‌سازی‌های اسرائیل در کرانه باختری و قدس شرقی و رژیم مرتبط با آن‌ها برخلاف قوانین بین‌المللی آغاز شد و ادامه دارد.»

دیوان در نظر مشورتی خود برای مجمع عمومی سازمان ملل، اعلام کرد که شورای امنیت و مجمع عمومی سازمان ملل و همه کشور‌ها موظف هستند که اشغالگری رژیم صهیونیستی را به رسمیت نشناسند و برای حفظ حضور این رژیم در اراضی اشغالی کمک ارائه نکنند.

۵) دیوان بین‌المللی دادگستری در سوم جولای ۲۰۲۴ (۱۳ تیر ۱۴۰۳) ورود هفت کشور به پرونده شکایت گامبیا علیه میانمار را در پرونده «اعمال کنوانسیون پیشگیری و مجازات جنایت نسل‌کشی» را قابل پذیرش خواند.

دیوان در بیانیه خود اعلام کرد که دولت‌های خواهان مداخله در پرونده براساس ماده ۶۳ اساسنامه می‌توانند اسناد و دادخواست‌های خود را در زمان تعیین‌شده ازسوی رئیس این نهاد ارائه کنند؛ تصمیم‌گیری درباره زمان دیگر مرحله‌های مداخله کشور‌های متقاضی ازسوی دیوان بین‌المللی دادگستری در زمان مقتضی اعلام می‌شود.

• بیشتر بخوانید:
• رژیم صهیونیستی در محاصره احکام و نظر‌های مشورتی دادگاه لاهه
• افزایش درخواست‌ها از لاهه برای تسریع تصمیم‌گیری درباره پرونده‌های فلسطین

۶) دیوان بین‌المللی دادگستری در ۲۸ مه ۲۰۲۴ (۸ خرداد ۱۴۰۳) در پرونده «درخواست مربوط به استرداد اموال مصادره‌شده در دادرسی کیفری» مربوط به شکایت گینه استوایی از فرانسه، اعلام کرد که براساس درخواست طرفین برای در اختیار داشتن مهلت جهت آماده‌سازی درخواست و پاسخ، ۲۸ مارس ۲۰۲۵ (۸ فروردین ۱۴۰۴) را برای گینه استوایی و ۲۸ ژانویه ۲۰۲۶ (۸ بهمن ۱۴۰۴) را برای فرانسه جهت ارائه مطالب تعیین کرد.

۷) دیوان بین‌المللی دادگستری در ۲۴ مه ۲۰۲۴ (۴ خرداد ۱۴۰۳) دستور‌های موقت خود را در پرونده شکایت آفریقای جنوبی از رژیم صهیونیستی در موضوع «اعمال کنوانسیون پیشگیری و مجازات جنایت نسل‌کشی در نوار غزه» اعلام کرد.

در بیانیه دیوان آمده است: به اسرائیل دستور داده می‌شود که اقدام‌های لازم و موثر را برای همکاری با سازمان ملل بدون تاخیر انجام دهد.

براساس این بیانیه، رژیم صهیونیستی باید فورا خدمات اولیه و کمک‌های بشردوستانه را بدون هیچ مانعی در مقیاس بزرگ ارائه دهد و ظرفیت و تعداد گذرگاه‌های زمینی را به غزه افزایش دهد و آن‌ها را تا زمانی که لازم باشد باز نگه‌دارد.

دیوان بین‌المللی دادگستری تاکید کرد: اسرائیل باید اطمینان حاصل کند که ارتش آن حقوق فلسطینی‌ها مانند جلوگیری از ارسال کمک را در غزه نقض نکند و اسرائیل باید ظرف یک ماه از تاریخ صدور این حکم، گزارشی را درباره اقدام‌هایی که اتخاذ خواهد کرد به دیوان ارائه کند.

۸) دیوان بین‌المللی دادگستری در ۳۰ آوریل ۲۰۲۴ (۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۳) اعلام کرد که نیکاراگوئه در شکایت از آلمان در پرونده «ادعای نقض برخی تعهدات بین المللی در رابطه با اراضی اشغالی فلسطین» خواستار صدور دستور‌های موقت شد؛ نیکاراگوئه در شکایت خود از دیوان بین‌المللی دادگستری خواسته بود تا درباره نقض کنوانسیون‌های نسل‌کشی و ژنو و نقض تعهد‌های درچارچوب حقوق بشردوستانه بین‌المللی، … ازسوی آلمان قضاوت و تصمیم‌گیری لازم را ارائه کند.

۹) دیوان بین‌المللی دادگستری در ۵ آوریل ۲۰۲۴ (۱۷ فروردین ۱۴۰۳) در پرونده شکایت آفریقای جنوبی از رژیم صهیونیستی در پرونده «اعمال کنوانسیون پیشگیری و مجازات جنایت نسل‌کشی در نوار غزه» تاریخ زمان ارائه اطلاعات ازسوی طرفین را مشخص کرد.

دیوان برای تسلیم دادخواست‌های کتبی ازسوی طرفین، تاریخ ۲۸ اکتبر ۲۰۲۴ (۷ آبان ۱۴۰۳) را برای آفریقای جنوبی و ۲۸ جولای ۲۰۲۵ (۷ تیر ۱۴۰۴) را برای پاسخ رژیم صهیونیستی تعیین کرد.

۱۰) دیوان بین‌المللی دادگستری در ۲۸ مارس ۲۰۲۴ (۹ فروردین ۱۴۰۳) درخواست آفریقای جنوبی را با عنوان «اعمال کنوانسیون پیشگیری و مجازات جنایت نسل‌کشی در نوار غزه» در پرونده شکایت از رژیم صهیونیستی با اعلام درخواست برای اصلاح دستور ۲۶ ژانویه ۲۰۲۴ (۶ بهمن ۱۴۰۲) درباره اقدام‌های موقت دریافت کرد.

۱۱) دیوان بین‌المللی دادگستری در ۲۶ ژانویه ۲۰۲۴ (۶ بهمن ۱۴۰۲) اعلام کرد که آفریقای جنوبی در ۲۹ دسامبر ۲۰۲۳ (۸ دی ۱۴۰۲) درخواستی را علیه رژیم صهیونیستی در رابطه با نقض تعهد‌های ادعایی در نوار غزه براساس کنوانسیون پیشگیری و مجازات جنایت نسل‌کشی ثبت کرد.

دیوان ضمن تاکید بر اجتناب از دست زدن به جنایت نسل‌کشی و توقف هرگونه اقدام یا اقدام‌های منجر به کشتار فلسطینی‌ها، وارد کردن آسیب جدی جسمی و روحی به آن‌ها و تحمیل شرایطی که منجر به نابودی کامل یا فیزیکی زندگی فلسطینی‌ها شود، خواستار دریافت شواهد و مدارک لازم در این باره شد.

انتهای پیام/