آلسید پونگا، رئیس‌جمهور تازه منتخب نیوکالدونیا، یک سال پس از اعتراض‌هایی که این جزیره را وفرا گرفت و با سرکوب دولتی فرانسه مواجه شد، با مجموعه‌ای از چالش‌ها و چشم‌انداز استقلال از فرانسه رو‌به‌رو است.

پونگا، که در ژانویه (دی/بهمن) انتخاب شد، بومی (کاناک) اهل همین جزیره است. وی گفته که باید از بحث‌های مربوط به استقلال حمایت شود. 

ناآرامی‌هایی که در ماه می ۲۰۲۴ (اردیبهشت ۱۴۰۳) در این مجمع‌الجزایر رخ داد، ناشی از برنامه‌های فرانسه برای تغییر قوانین رای‌گیری بود و تنش‌ها را در میان جوامع بومی کاناک که حدود ۴۱ درصد از جمعیت را تشکیل می‌دهند، شعله‌ور کرد. 

درپی اعتراض‌های و اقدام فرانسه در سرکوب اعتراض‌ها، ۱۴ نفر که به‌طور عمده کاناک بودند، کشته شدند. درگیری‌ها درپی طرح جنجالی دولت فرانسه حدود ۲.۴ میلیارد دلار (۲.۲ میلیارد یورو) خسارت به‌بار آورد. 

صنعت حیاتی نیکل و سایر مشاغل به‌شدت مختل شد و سطح بیکاری افزایش یافت. 

پارلمان فرانسه در ۱۴ می ۲۰۲۴ (۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳) لایحه‌ای را تصویب کرد که یکی از سنگ بنا‌های توافق‌نامه نومئا را از بین می‌برد.

توافق‌نامه نومئا چارچوبی است که در سال ۱۹۹۸ بین دولت فرانسه، حامیان استقلال به هدایت مردم بومی کاناک و احزاب ضد استقلال نیوکالدونیا امضا شد. این توافق‌نامه فرآیندی را برای انتقال تدریجی و برگشت‌ناپذیر قدرت از فرانسه به نیوکالدونیا ترسیم می‌کند که به مجموعه‌ای از همه‌پرسی‌ها در مورد خودمختاری منجر می‌شود. 

کارشناسان می‌گویند که: مردم کاناک هزاران سال است که در منطقه نیوکالدونیا ساکن هستند و قدمت آن به ۵ هزار سال قبل بازمی‌گردد. تلاش برای از بین بردن توافق‌نامه نومئا، حقوق بشر آنها و یکپارچگی روند کلی استعمارزدایی را به شدت تضعیف می‌کند.

کارشناسان هشدار دادند: دولت فرانسه در احترام به حقوق اساسی مشارکت، مشورت و رضایت آزادانه و آگاهانه مردم بومی کاناک و نهاد‌های آن کوتاهی کرده است.

سازمان ملل در گزارش خود نوشته بود که ده‌ها هزار تظاهرکننده کاناک از ماه فوریه ۲۰۲۴ (بهمن/اسفند ۱۴۰۳) به‌طور مسالمت‌آمیز اعتراض می‌کردند تا این اصلاحات را محکوم کنند. اما اقدام دولت فرانسه در استفاده از ابزار‌های نظامی و استفاده بیش از حد از زور، به مرگ چندین نفر از کاناک‌ها، ۱۶۹ مجروح، بازداشت بیش از ۲ هزار و ۲۰۰ نفر و همچنین ناپدیدشدن اجباری بیش از ۵۰۰ نفر منجر شد. 

نیوکالدونیا کجاست؟

نیوکالدونیا یکی از ۵ منطقه جزیره‌ای در اقیانوس هند و اقیانوس آرام تحت کنترل فرانسه است که از نظر منابع طبیعی غنی است و محور برنامه امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه برای افزایش نفوذ پاریس در اقیانوس آرام است.

این سرزمین که کمی بیش از ۳۰۰ هزار نفر جمعیت دارد، بین استرالیا و فیجی قرار داشته و یکی از بزرگ‌ترین سرزمین‌های خارج از کشور فرانسه و بخش مهمی از ادعای پاریس به‌عنوان یک قدرت در اقیانوس آرام است؛ با وجود این، مردم بومی کاناک مدت‌هاست که از استعمار فرانسه ناراضی هستند و برای تغییر وضعیت سرزمین خود تلاش می‌کنند.

پس از اینکه فرانسه این قلمرو را در سال ۱۸۵۳ اشغال کرد، پاریس به‌طور هدفمند آن را با شهروندان فرانسوی پر کرد؛ جوامع کاناک اکنون تنها ۴۱ درصد جمعیت نیوکالدونیا را تشکیل می‌دهند، درحالی که فرانسوی‌تبار‌ها حدود ۲۵ درصد جمعیت آن را تشکیل می‌دهند؛ بقیه جمعیت را نیز تازه‌واردان فرانسوی، افرادی از جزیره فرانسوی والیس و فوتونا و تاهیتی و همچنین ترکیبی از مردم اندونزی، ویتنام و دیگر کشور‌های آسیایی تشکیل می‌دهند.

تنش‌ها در نیوکالدونیا درمورد مسئله استقلال از فرانسه مدت‌هاست که به جوش آمده است؛ ناآرامی‌های مشابه در دهه ۱۹۹۰ به توافقنامه نومئا در سال ۱۹۹۸ منجر شد که براساس آن، پاریس متعهد شد که طی ۲۰ سال قدرت سیاسی بیشتری به این قلمرو و جمعیت بومی آن اعطا کند.

چرا نیوکالدونیا برای فرانسه مهم است؟

فرانسه که به‌طور فزاینده‌ای نفوذ خود را در مستعمره‌های سابقش در آفریقا از دست داده، حفظ یک دژ مستحکم در نیوکالدونیا و در واقع، در دیگر سرزمین‌های ماوراء‎بحری در منطقه هند و اقیانوس آرام را بخش کلیدی از چشم‌انداز بزرگ‌تر خود برای حفظ حوزه نفوذ در منطقه می‌داند.

پاریس منافع شرکت‌های فرانسوی را در حفظ حضور قدرتمند در منطقه و همچنین دسترسی به خطوط مهم کشتیرانی می‌داند. 

انتهای پیام/