موسسه صیانت از حقوق زنان در اجلاس ۵۸ شورای حقوق بشر سازمان ملل در ژنو در ۱۰ مارس ۲۰۲۵ (۲۰ اسفند ۱۴۰۳) رویداد جانبی تخصصی را با موضوع تاثیر تحریم‌ها بر حقوق زنان با حضور جمعی از متخصصان و فعالان حقوق بشر بین‌المللی برگزار کرد.

در این رویداد، نیلوفر مقدمی، عضو هیئت علمی پژوهشکده زنان دانشگاه الزهرا و مونا رحمانی، موسس و مدیر موسسه بین‌المللی کنشگران توسعه فردا، به‌عنوان سخنرانان اصلی به ارائه نظرها و تحلیل‌های خود درباره تاثیرهای منفی تحریم‌ها بر حقوق زنان پرداختند. این رویداد با هدف جلب توجه جامعه بین‌المللی به چالش‌های موجود در زندگی زنان تحت تاثیر تحریم‌ها و لزوم اتخاذ اقدام‌های بین‌المللی برای حمایت از حقوق این قشر برگزار گردید.

تاثیر تحریم‌ها بر زندگی خانواده‌های ایرانی

نیلوفر مقدمی، و عضو هیئت علمی پژوهشکده زنان دانشگاه الزهرا (س) در این رویداد تاثیرهای تحریم‌ها را بر زندگی خانواده‌های ایرانی مورد بحث و بررسی قرار داد. مقدمی با اشاره به گزارش بانک جهانی که در سال ۲۰۲۲ منتشر شد، اظهار کرد: تحریم‌ها در دهه گذشته، تاثیرهای چشمگیری بر اقتصاد ایران گذاشته است. این تحریم‌ها به‌ویژه بر تولید ناخالص ملی، تولید و صادرات نفت تاثیر منفی داشته‌اند.

وی در ادامه گفت: تحریم‌ها باعث کاهش چشمگیر رشد اقتصادی ایران شده‌اند و براساس گزارش‌های موجود، تولید ناخالص ملی ایران در مقایسه با وضعیت غیرتحریمی، بین ۱۲ تا ۱۹ درصد کاهش یافته است. همچنین، تحریم‌ها پیامد‌های جدی بر وضعیت رفاه مردم به‌ویژه در خانواده‌های کم‌درآمد داشته است.

مقدمی سپس به تحلیل وضعیت اقتصادی ایران تحت تحریم‌ها پرداخت و اضافه کرد: از زمان انقلاب اسلامی ۱۹۷۹، ایران تحت تحریم‌های مختلفی قرار داشته است، اما شدیدترین تحریم‌ها از سال ۲۰۱۰ علیه ایران وضع شدند. به‌ویژه پس از خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ و کمپین فشار حداکثری دولت ترامپ، شرایط اقتصادی ایران بحرانی‌تر شد.

وی اظهار کرد: نخستین اثر تحریم‌ها را می‌توان در درآمد-هزینه خانوار‌ها مشاهده کرد. فشار اقتصادی ناشی از تحریم‌ها، توان خرید خانوار‌ها را کاهش داده است و بسیاری از خانواده‌ها مجبور به کاهش مصرف کالا‌های اساسی از جمله گوشت و نان شده‌اند. هزینه‌های درمان نیز افزایش یافته است، به‌طوری که بسیاری از خانواده‌ها قادر به تامین هزینه‌های درمانی نیستند.

این استاد دانشگاه همچنین به مشکلات بازار کار در ایران اشاره کرد و گفت: یکی از تبعات تحریم‌ها از دست دادن شغل به‌ویژه در بخش‌های کلیدی است. به‌عنوان نمونه، صنعت نفت و گاز ایران که سهم بزرگی در بازار اشتغال کشور دارد، از این تحریم‌ها آسیب جدی دیده است. به‌طوری که صادرات نفت ایران از ۲.۵ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۱۷ به کمتر از ۵۰۰ هزار بشکه در روز در سال ۲۰۲۰ کاهش یافته است.

وی در ادامه به آثار اجتماعی و روانی تحریم‌ها بر خانواده‌ها اشاره کرده و گفت: تحریم‌ها نه تنها بر اقتصاد تاثیر گذاشته بلکه موجب افزایش فقر، بحران سلامت روانی و کاهش سطح رفاه و آموزش کودکان شده است.

مقدمی در پایان سخنرانی خود به گزارش آلنا دوهان، گزارشگر ویژه آثار منفی تحریم‌های یک‌جانبه قهری اشاره کرده و اظهار کرد: تحریم‌ها یک چرخه معیوب و ناکارآمد را ایجاد کرده‌اند که در آن کشور‌ها نه تنها قادر به تامین نیاز‌های اساسی شهروندان خود نیستند، بلکه به‌دلیل نقض حقوق بشر، دوباره با تحریم‌های جدید مواجه می‌شوند. بنابراین، به‌جای اعمال تحریم‌ها باید بر گفت‌و‌گو و تعامل موثر تمرکز کرد.

آثار مخرب تحریم‌ها بر مردم ایران

مونا رحمانی، فعال حقوق بشر و مدیر موسسه بین‌المللی کنشگران توسعه فردا، در سخنرانی خود در نشست رویداد جانبی شورای حقوق بشر سازمان ملل در ژنو که به همت موسسه صیانت از حقوق زنان برگزار شد، به تاثیرهای گسترده و مخرب تحریم‌ها بر زندگی مردم ایران و سایر ساکنان این کشور پرداخت. وی در این سخنرانی، ایران را به یک دهکده تشبیه کرد که در آن هیچ ارتباطی با دنیای خارج امکان‌پذیر نیست و مردم از حداقل امکانات ضروری زندگی، ازجمله دارو، تجهیزات پزشکی، آموزش و فرصت‌های بین‌المللی، محروم شده‌اند.

رحمانی با تاکید بر این‌که ایران تنها متعلق به ایرانیان نیست، به حضور بیش از ۶ میلیون پناهنده خارجی، به‌طور عمده از افغانستان، در این کشور اشاره کرد و گفت: وقتی درباره تحریم‌ها صحبت می‌کنیم، فقط درباره مردم ایران نیست، بلکه درباره تمام اتباعی است که در این مرز و بوم زندگی می‌کنند.

وی تصریح کرد که تحریم‌ها بر تمامی جنبه‌های زندگی مردم تاثیر گذاشته و حتی دسترسی کودکان به آموزش مناسب و تجهیزات پزشکی را دشوار کرده است. او از زنان بارداری سخن گفت که به‌دلیل تحریم‌ها، قادر به دریافت خدمات پزشکی استاندارد نیستند، زیرا تجهیزات پیشرفته‌ای مانند سونوگرافی سه‌بعدی در کشور موجود نیست.

این فعال حقوق بشر به مشکلات دانشجویان ایرانی نیز پرداخت و اظهار کرد که آنها با موانع متعددی برای تحصیل در دانشگاه‌های بین‌المللی مواجه‌اند. همچنین، مقالات علمی محققان ایرانی به‌دلیل تحریم‌ها در بسیاری از مجلات بین‌المللی پذیرفته نمی‌شود. وی تاکید کرد که این محدودیت‌ها کرامت انسانی ایرانیان را نقض کرده و برخلاف اصول حقوق بشر است.

رحمانی با اشاره به شرایط بحرانی سیستم درمانی ایران، تصریح کرد که گرچه تحریم‌کنندگان مدعی‌اند که اقلام دارویی و تجهیزات پزشکی از تحریم‌ها معاف هستند، اما شرکت‌های دارویی و تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی از بیم مجازات‌های بین‌المللی از همکاری با ایران خودداری می‌کنند. این مسئله به‌طور مستقیم بر بیماران خاص، از جمله مبتلایان به تالاسمی و معلولان، تاثیر گذاشته و روند درمان آنها را مختل کرده است.

وی همچنین به مشکلات سازمان‌های مردم‌نهاد ایرانی اشاره کرد که به‌دلیل تحریم‌ها نمی‌توانند در نشست‌های بین‌المللی شرکت کنند یا از حمایت‌های مالی جهانی بهره‌مند شوند. این محدودیت‌ها، به گفته او، مانع از به اشتراک گذاشتن تجربیات و تلاش‌ها برای دفاع از حقوق شهروندان ایرانی در سطح جهانی شده است.

در پایان، رحمانی با تاکید بر اینکه تحریم‌ها نه‌تنها بر دولت‌ها، بلکه بر زندگی مردم عادی تأثیر مخرب دارد، از جامعه بین‌المللی خواست تا تاثیرهای انسانی این محدودیت‌ها را در نظر گرفته و برای رفع تحریم‌های ظالمانه علیه مردم ایران اقدام کند. وی از نمایندگان حاضر در نشست شورای حقوق بشر درخواست کرد که با درک واقعی از پیامد‌های تحریم‌ها، گامی در جهت احقاق حقوق مردم ایران و دیگر کشور‌هایی که با این محدودیت‌ها روبه‌رو هستند، بردارند.

در پایان نیز برخی از نمایندگان کشور‌ها و سازمان‌های مردم نهاد حاضر در نشست نظرهای خود را پیرامون موضوع‌ها طرح کردند. جیرانی، نماینده و رایزن ایران فعال در زمینه حقوق تجارت و بازرگانی بین‌المللی، نکاتی را درباره ابعاد گسترده تحریم‌ها و تاثیرهای آن بر کشور‌های مختلف بیان کرد.

وی در اظهارات خود با اشاره به تاثیرهای منفی تحریم‌ها بر تولید ناخالص ملی کشورها، آن را سیاستی یک‌جانبه خواند که نه‌تنها ایران، بلکه بیش از ۳۵ کشور دیگر را نیز تحت تاثیر قرار داده است.

جیرانی تاکید کرد که تحریم‌ها به‌ مثابه تسلیحاتی‌شدن اقتصاد و تجارت به‌کار گرفته شده‌اند و هدف آنها جلوگیری از رشد و توسعه اقتصادی کشور‌های هدف است. او همچنین خواستار بازتاب این موضوع در اسناد و توافقنامه‌های بین‌المللی شد و بر لزوم تدوین قطعنامه‌هایی در سازمان ملل درباره مقابله با استفاده ابزاری از اقتصاد و تجارت تاکید کرد.

عطیه وارث، گزارشگر بدهکاری‌های بانکی و مالی در ادامه نشست پرسش‌هایی را درباره دسترسی به داده‌های مرتبط با تاثیر تحریم‌ها بر نقل‌وانتقالات مالی و بدهکاری‌های بخش خصوصی و دولتی مطرح کرد.

انتهای پیام/